fbpx

K Vitamini ve Özellikleri

K Vitamini : Yararları, Eksikliği, Fazlalığı ve Daha Fazlası

K Vitamini, kanın pıhtılaşmasında, kemik metabolizmasında ve kan kalsiyum seviyelerinin düzenlenmesinde rol oynayan yağda çözünen vitamin grubunu ifade eder.

Vücudunuzun kan pıhtılaşması ve kemik metabolizmasında önemli bir protein ve pıhtılaşma faktörü olan protrombini üretmek için K vitaminine ihtiyacı vardır. Kan sulandırıcı ilaçlar kullanan kişiler, önce bir doktora sormadan K vitamini takviyesi almaya başlamamalıdır.

Eksikliği nadirdir, ancak ciddi vakalarda pıhtılaşma süresini artırabilir, kanamaya neden olabilir.

K1 ve K2 vitamini olarak farklı işlevlere sahip iki alt türü vardır.

Bu makalede K vitaminlerinin yararları, eksikliği veya fazlalığı ve buna bağlı yan etkileri incelenmiştir.

K vitamini nedir?

K vitamini 1929’da kan pıhtılaşması için temel bir besin maddesi olarak keşfedildi.

“Koagülasyon vitamini” olarak adlandırıldığı için K harfi verildi. (1)

Ayrıca, 20.yüzyılın başlarında dünyayı dolaşıp farklı popülasyonlarda diyet ve hastalık ilişkisini inceleyen diş hekimi Weston Price tarafından da keşfedildi.

Diş çürümelerine ve kronik hastalıklara karşı koruma sağladığı gibi tanımlanamayan bazı besinlerde yüksek olduğunu buldu. Bu gizemli besini, şimdi K2 vitamini olduğuna inanılan “aktivatör X” olarak adlandırdı. (1)

K vitamininin iki ana formu vardır :

K1 Vitamini (phylloquinone): Yeşil yapraklı sebzeler gibi bitkisel besinlerde bulunur.
K2 Vitamini (menaquinone): Hayvansal gıdalarda ve fermente gıdalarda bulunur. (2)
K2 Vitamini, en önemlileri MK-4 ve MK-7 olmak üzere birkaç alt tipe ayrılabilir.

K1 ve K2 Vitaminleri Nasıl Çalışır?

K Vitamini kanın pıhtılaşmasında, kalsiyum metabolizmasında ve kalp sağlığında rol oynayan proteinleri aktive eder.

En önemli fonksiyonlarından biri kalsiyum birikimini düzenlemektir. Başka bir deyişle, kemiklerin, kan damarlarının ve böbreklerin kireçlenmesini önler. (3,4)

Bazı bilim adamları, K1 ve K2 vitaminlerinin rollerinin oldukça farklı olduğunu ve birçoğunun tamamen ayrı besin maddesi olarak sınıflandırılması gerektiğini düşündüğünü öne sürmüşlerdir.

Bu fikir, K2 vitamininin (MK-4) kan damarı kalsifikasyonunu azalttığını, K1 vitamininin ise herhangi bir etkisi olmadığını öne sürmektedir. (5)

İnsanlarda yapılan kontrollü çalışmalar, K2 vitamini takviyelerinin genel olarak kemik ve kalp sağlığını iyileştirdiğini gözlemlerken, K1 vitamininin de önemli bir yararı olmadığını göstermektedir. (6)

Bununla birlikte, K1 ve K2 vitaminleri arasındaki fonksiyonel farklılıkların tam olarak anlaşılmasından önce daha fazla insan çalışmasına ihtiyaç vardır.

K Vitamininin Yararları ve İşlevleri

1. Kalp Hastalığının Önlenmesine Yardımcı Olabilir.

Kalbin etrafındaki arterlerde kalsiyum birikmesi kalp hastalığı için büyük bir risk faktörüdür. (7,8,9)

Bu nedenle, bu kalsiyum birikimini azaltabilecek herhangi bir şey kalp hastalığının önlenmesine yardımcı olabilir.

K vitaminin, atardamarlarınızda kalsiyum birikmesini önleyerek etki edeceğini gösteren çalışmalar vardır.(10)

  • 7-10 yıl arasında süren bir çalışmada, en yüksek K2 vitamini alımına sahip kişilerin arter kalsifikasyonu gelişme olasılığı % 52 ve kalp hastalıklarından ölme riski % 57 daha düşüktü. (11)
  • 16.057 kadınla yapılan bir başka çalışmada, K2 vitamini alımının en yüksek olduğu katılımcılarda kalp hastalığı riski çok daha düşük bulunmuştur – günde tüketilen her 10 mcg K2 için, kalp hastalığı riski % 9 oranında azalmıştır. (12) Öte yandan, K1 vitamininin bu çalışmaların hiçbirinde etkisi olmamıştır. (13)

Ancak, yukarıdaki çalışmaların sebep ve sonuç gösteremeyen gözlemsel çalışmalar olduğunu unutmayın.

Yine de, gözlemsel çalışmalarda etkinliği ve kalp sağlığı ile güçlü pozitif korelasyonları için oldukça makul bir biyolojik mekanizma vardır .

2. Kemik Sağlığını İyileştirmeye Yardımcı Olabilir ve Osteoporoz Riskinizi Düşürebilir.

“Gözenekli kemikler” anlamına gelen Osteoporoz, Batı ülkelerinde sık görülen bir sorundur.

Özellikle yaşlı kadınlar arasında yaygındır ve kırılma riskini kuvvetle yükseltir.

Yukarıda bahsedildiği gibi, K2 vitamini, kemiklerinizde ve dişlerde bulunan ana mineral olan kalsiyum metabolizmasında merkezi bir rol oynar.

K2 Vitamini, iki proteinin kalsiyum bağlama etkilerini aktive eder – matriks GLA proteini ve osteokalsin, kemiklerin oluşturulmasına ve korunmasına yardımcı olur. (14,15)

İlginç bir şekilde, K2’nin kemik sağlığı için önemli faydalar sağlayabileceği kontrollü çalışmalardan elde edilen önemli kanıtlar vardır.

  • Postmenopozal 244 kadından oluşan 3 yıllık bir çalışma, K2 vitamini takviyesi alanların yaşa bağlı kemik mineral yoğunluğunda çok daha yavaş azaldığını bulmuştur. (16)
  • Japon kadınlarında uzun vadeli çalışmalar da benzer faydalar görmüştür. (Bu vakalarda çok yüksek dozlar kullanılmasına rağmen, 13 çalışmadan sadece bir tanesinde kayda değer iyileşme görülmedi.) Kırılmayı dikkate alan bu çalışmaların yedisi, K2 vitamininin omurilik kırılmalarını % 60, kalça kırılmalarını % 77 ve tüm omurilik dışı kırılmaları % 81 oranında azalttığını tespit etti. (17)

Bu bulgular doğrultusunda Japonya’da osteoporozun önlenmesi ve tedavisi için K vitamini takviyesi resmi olarak tavsiye edilmektedir. (18)

Bu çalışmalara rağmen, bazı araştırmacılar ikna olmamış ve iki büyük inceleme çalışması, bu amaçla K2 vitamini takviyesi önerildiğine dair kanıtın yetersiz olduğu sonucuna varmıştır. (19,20)

3. Diş Sağlığını Geliştirebilir.

Araştırmacılar, K2 vitamininin diş sağlığını etkileyebileceğini belirtti. Ancak hiçbir insan çalışması bunu doğrudan test etmedi.

K2 vitamininin, hayvan çalışmalarında ve kemik metabolizmasında oynadığı rolü temel alarak, diş sağlığını da etkilediğini varsaymak mantıklıdır.

Diş sağlığında ana düzenleyici proteinlerden biri osteokalsindir. Bu, kemik metabolizması için kritik olan ve K2 vitamini ile aktive olan aynı proteindir. (21)

Osteokalsin, dişlerin emayesinin altındaki kalsifiye doku olan yeni dentin büyümesini uyaran bir mekanizmayı tetikler. (22,23) A ve D vitaminlerinin K2 vitamini ile sinerjistik olarak çalışarak önemli bir rol oynadığına inanılmaktadır. (24)

4. Kanserle Mücadeleye Yardım edebilir.

Kanser, batı ülkelerinde yaygın bir ölüm nedenidir. Modern tıp, tedavi etmenin birçok yolunu bulsa da, yeni kanser vakaları hala artmaktadır. Bu nedenle, etkili önleme stratejileri bulmak çok önemlidir.

İlginç bir şekilde, K2 vitamini ve bazı kanser türleri hakkında birçok çalışma yapılmıştır.

İki klinik çalışma, K2 vitamininin karaciğer kanserinin tekrarını azalttığını ve hayatta kalma sürelerini arttırdığını göstermektedir. (25,26)

Ayrıca, 11.000 erkekte yapılan gözlemsel bir çalışma, yüksek bir K2 vitamini alımının,% 63 daha düşük bir prostat kanseri riski ile bağlantılı olduğunu, oysaki K1’in etkisinin olmadığını tespit etmiştir. (27)

Ancak, güçlü iddialarda bulunmadan önce daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

K vitamini Eksikliği, Belirti ve Bulguları

Yaygın olarak bulunan çeşitli gıdalar zengin K1 vitamini kaynaklarıdır, ancak K2 vitamini daha az yaygındır.

K2 Vitamini ayrıca bağırsaklarınızdaki bağırsak bakterileri tarafından da üretilir. Bazı kanıtlar geniş spektrumlu antibiyotiklerin K2 eksikliğine katkıda bulunduğunu göstermektedir. (33,34)

Vücudunuz kısmen K1 vitaminini K2’ye dönüştürebilir. Bu yararlıdır, çünkü tipik bir diyetteki K1 vitamini miktarı, K2 vitamini miktarının on katıdır.

K vitamini eksikliği erişkinlerde nadir görülür, çünkü yediğimiz yiyeceklerin çoğu yeterli miktarda K1 içerir (28) ve vücut K2’yi kendi kendine yapar. Ayrıca, vücut mevcut K vitamini kaynağını geri dönüştürmede iyidir, ancak bazı koşullar ve bazı ilaçlar K vitamini emilimine ve oluşmasına engel olabilir ve bu da eksik kalmayı mümkün kılar.

K vitamini eksikliği bebeklerde çok daha yaygındır.

Eksikliğinin ana semptomu aşırı kanamadır. Kanama, kesilmiş veya yaralanmış bir yer dışındaki bölgelerde de olabilir. 

Aşağıdaki kanamalı durumlar eksikliğin belirtileri olabilir:

  • Kolayca oluşan çürükler,
  • Tırnak altlarında küçük kan pıhtıları,
  • Vücut içindeki bölgeleri kaplayan mukozalarda görülen kanamalar,
  • Koyu siyah görünen (neredeyse katran gibi) dışkı ve bir miktar kan,

Doktorlar eğer varsa bebeklerde K vitamini eksikliğini gözlemleyebilir:

  • Göbek kordonunun çıkarıldığı bölgeden kanama,
  • Cilt, burun, gastrointestinal sistem veya diğer alanlarda kanama,
  • Bebek sünnet olmuşsa penisinde kanama,
  • Beyinde aşırı derecede tehlikeli ve hayati tehlike içeren ani kanama,

 

K vitamini eksikliği nedenleri

K vitamini eksikliği erişkinlerde nadir görülmekle birlikte, bazı kişilerde eksikliği görülebilir. Bunlar;

  • Kan sulandırıcı kullananlar,
  • Antibiyotik kullanımı,
  • Bozuk yağ emilimi,
  • K vitamininden zayıf bir beslenme tarzı,
  • Bazı antibiyotikler vücudunuzun K vitaminini daha az üretmesine veya daha az etkili olmasına neden olur. 

Eksikliğine yol açan yağ emilim bozukluğu, aşağıdaki kişilerde ortaya çıkabilir:

  • Çölyak hastalığı,
  • Kistik fibroz,
  • Bağırsaklarda veya safra yollarında bir bozukluk (karaciğer, safra kesesi ve safra kanalları),
  • Bağırsaklarının bir kısmı alınanlar.

Yenidoğan bebekler çeşitli nedenlerden dolayı K vitamini eksikliği için yüksek risk altındadır:

  • Anne sütünde düşük K vitamini düzeyi (annenin plasentasından bebeğine geçmez),
  • Yeni doğmuş bir bebeğin karaciğeri vitamini verimli kullanmaz. Yenidoğanlar K2 vitaminini yaşamın ilk birkaç gününde kendi başlarına üretmezler.

 

K vitamini eksikliğinin teşhisi

Öncelikle, K vitamini eksikliğine yakalanma riskiniz olup olmadığını anlamak için doktorunuzun tıbbi geçmişinizi bilmesi gerekir. Risk altındaki insanlar genellikle şu kişilerdir:

  • Antikoagülan alanlar,
  • Antibiyotik alanlar,
  • Yağ emiliminin sorun olduğu bir duruma sahip olanlar,

Büyük olasılıkla doktorunuz, semptomların bu vitaminin eksikliği ile ilişkisini görmek için protrombin zamanı (PT) testi olarak adlandırılan koagülasyon testini gerçekleştirecektir. Bu, kanınızın pıhtılaşmasının ne kadar sürdüğünü ölçen bir kan testidir. (29)

K vitamini Fazlalığı, Yan Etkileri ve Etkileşimleri

K vitamini normal kan pıhtılaşma süreci için kritik olsa da, takviye etmek , kalp krizi ve felç gibi, anormal, zararlı pıhtılaşma riskinin artmasıyla ilişkili değildir .

Çok yüksek dozda K vitamini içeren çalışmalar bile, herhangi bir yan etki olmadan güvenliğini göstermiştir. (30,31,32)

K vitamini, kalsiyum, D vitamini ve magnezyum gibi kemik sağlığınız için önemli olan diğer besinlerle çalışır. Bu besinler kemiklerin sağlam kalmasını sağlar. 

Hamileyseniz, emziriyorsanız veya mevcut bir sağlık durumunu tedavi etmek için ilaç kullanıyorsanız, bu vitaminin takviyeleri hakkında bilmeniz gereken bazı uyarılar bulunmakta;

  • Hamileyseniz veya emziriyorsanız, önerilen günlük dozu aşmayın.
  • İnme, kalp durması veya kanın pıhtılaşmasına yatkınsanız, doktorunuza danışmadan bu vitaminin takviyesi almamalısınız.
  • Kan sulandırıcı ilaçlar kullanıyorsanız, takviyesini sınırlamanız gerekebilir. Bu vitamini veya bu vitamini içeren yiyeceklerin bu ilaçların çalışma şeklini etkileyebileceğini bilmelisiniz. 
  • On günden uzun süredir antibiyotik kullanıyorsanız, K vitamini alımınızı artırmanız gerekebilir, çünkü antibiyotikler bağırsaklarınızda bu vitamini absorbe eden bakterileri öldürebilir.
  • Kilo kaybı için kullanılan bazı ilaçlar vücudunuzun emebileceği yağ miktarını düşürebilir. K vitamini yağda çözünen bir vitamin olduğundan, bu durum bu vitaminin kanınızdaki seviyelerini düşürebilir.
  • Kolesterolü azaltmak için kullanılan ilaçlar yağda çözünen vitaminlerin emilimini de azaltır. Bu tür ilaçları alırsanız, yeterli miktarda K vitamini aldığınızdan emin olmak için doktorunuzla konuşun.
  • E vitamini takviyesi alıyorsanız dikkatli olun, çünkü E vitamini K vitaminin çalışma şeklini etkileyebilir.

Önerilen Günlük K Vitamini Dozu

 KADINERKEK
0-6 ay2 mcg2 mcg
6-12 ay2,5 mcg2,5 mcg
1-3 yaş30 mcg30 mcg
4-8 yaş55 mcg55 mcg
9-13 yaş60 mcg60 mcg
14-18 yaş120 mcg75 mcg
19-30 yaş90 mcg120 mcg
31-50 yaş90 mcg120 mcg
51-70 yaş90 mcg120 mcg
70 yaş üstü90 mcg120 mcg
Gebelikte90 mcg 
Laktasyon90 mcg 

* Food and Nutrition Board, Institute of Medicine, National Academies göre K vitamini günlük önerilen alım değeri yetişkin erkeklerde günde 120 mcg, yetişkin kadınlarda günde 90 mcg olarak belirlenmiştir.

** T.C. Tarım,Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı‘na göre K vitamini günlük referans alım değeri 75 mcg olarak belirlenmiştir.

Sonuç

K vitamini, K1 ve K2 vitaminlerine bölünmüş bir grup besindir.

K1 vitamini kan pıhtılaşmasında rol alır ve K2 vitamini kemik ve kalp sağlığına yarar sağlar. Bununla birlikte, bu vitaminin alt tiplerinin rolleri hakkında daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Bazı bilim adamları, K2 vitamini takviyelerinin kalp hastalığı riski altındaki kişiler tarafından düzenli olarak kullanılması gerektiğine inanıyor. Diğerleri, sağlam önerilerde bulunulmadan önce daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğuna işaret ediyor.

Bununla birlikte, K vitamininin vücut fonksiyonlarında önemli bir rol oynadığı açıktır.

Sağlığınızı korumak için diyetinizde yeterli miktarda K1 ve K2 vitamini aldığınızdan emin olun .

Imucore24, içeriğinde (10ml’sinde) 75 mcg K Vitamini desteği ile günlük ihtiyacınızın % 100 ünü karşılayarak, beslenme programınıza güçlü bir katkıda bulunur. (**)

Kanıta dayalı 34 ayrı kaynaktan derlenmiştir.

1. Vitamin K Metabolism / https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4899-1789-8_19
2. Blood. 2007 Apr 15 / Vitamin K-containing dietary supplements: comparison of synthetic vitamin K1 and natto-derived menaquinone-7./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17158229
3. Haemostasis. 1986 / Osteocalcin: the vitamin K-dependent Ca2+-binding protein of bone matrix./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3530901
4. Adv Nutr. 2012 Mar 1 / The role of vitamin K in soft-tissue calcification./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22516724
5. J Vasc Res. 2003 Nov-Dec / Tissue-specific utilization of menaquinone-4 results in the prevention of arterial calcification in warfarin-treated rats./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14654717
6. J Nutr Metab. 2017 / Vitamins K1 and K2: The Emerging Group of Vitamins Required for Human Health / https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5494092/
7. BMJ. 2013 Mar 25 / Coronary artery calcium score prediction of all cause mortality and cardiovascular events in people with type 2 diabetes: systematic review and meta-analysis./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23529983
8. N Engl J Med. 2008 Mar 27 / Coronary calcium as a predictor of coronary events in four racial or ethnic groups./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18367736
9. Lancet. 2004 Feb / Coronary calcification score: the coronary-risk impact factor./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14976978,
10. Adv Nutr. 2012 Mar 1 / The role of vitamin K in soft-tissue calcification./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22516724
11. J Nutr. 2004 Nov / Dietary intake of menaquinone is associated with a reduced risk of coronary heart disease: the Rotterdam Study./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15514282
12. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2009 Sep / A high menaquinone intake reduces the incidence of coronary heart disease./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19179058
13. Adv Nutr. 2012 Mar 1 / Vitamin K status and vascular calcification: evidence from observational and clinical studies./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22516723
14. Adv Nutr. 2012 Mar 1 / Vitamin K nutrition, metabolism, and requirements: current concepts and future research./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22516726
15. Am J Med. 2013 Mar / Vitamin K deficiency is associated with incident knee osteoarthritis./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23410565
16. Osteoporosis International September 2013, Volume 24, Issue 9 / Three-year low-dose menaquinone-7 supplementation helps decrease bone loss in healthy postmenopausal women / https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs00198-013-2325-6
17. Arch Intern Med. 2006 Jun 26 / Vitamin K and the prevention of fractures: systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16801507
18. Clin Calcium. 2008 Oct / Vitamin K2./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18830045
19. Vitamin K and musculoskeletal health in postmenopausal women / https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/mnfr.201300950
20. Journal of Bone and Mineral Metabolism January 2012, Volume 30 / Effect of vitamin K on bone mineral density: a meta-analysis of randomized controlled trials / https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs00774-011-0287-3
21. J Bone Miner Res. 1997 Mar / Vitamin K2 enhances osteocalcin accumulation in the extracellular matrix of human osteoblasts in vitro. / https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9076586
22. Southeast Asian J Trop Med Public Health. 2005 Jul / Induction of type I collagen and osteocalcin in human dental pulp cells by retinoic acid./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16295569
23. J Endod. 2006 Nov / Formation of odontoblast-like cells from cultured human dental pulp cells on dentin in vitro./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17055908
24. Biochem Biophys Res Commun. 1993 Mar 31 / Effect of retinoic acid on osteocalcin gene expression in human osteoblasts./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8466530
25. Cancer. 2006 Feb 15 / The effect of menatetrenone, a vitamin K2 analog, on disease recurrence and survival in patients with hepatocellular carcinoma after curative treatment: a pilot study./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16400650
26. Anticancer Res. 2012 Dec / Effect of menatetrenone, a vitamin k2 analog, on recurrence of hepatocellular carcinoma after surgical resection: a prospective randomized controlled trial./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23225445
27. Am J Clin Nutr. 2008 Apr / Dietary intake of vitamin K and risk of prostate cancer in the Heidelberg cohort of the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC-Heidelberg)./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18400723
28. Nutrient intakes from food and beverages: mean amounts consumed per individual, by gender and age, in the United States, 2013-2014. (2016). / https:///www.ars.usda.gov/ARSUserFiles/80400530/pdf/1314/Table_1_NIN_GEN_13.pdf
29. Harris N. (2012). The international normalized ratio: How well do we understand this measurement? / https://www.aacc.org/community/national-academy-of-clinical-biochemistry/scientific-shorts/2012/the-international-normalized-ratio-how-well-do-we-understand-this-measurement
30. Brandenburg VM, Reinartz S, Kaesler N, et al. Slower Progress of Aortic Valve Calcification With Vitamin K Supplementation: Results From a Prospective Interventional Proof-of-Concept Study. Circulation. 2017 May 23;135(21):2081-3.
31. Theuwissen E, Cranenburg EC, Knapen MH, et al. Low-dose menaquinone-7 supplementation improved extra-hepatic vitamin K status, but had no effect on thrombin generation in healthy subjects. Br J Nutr. 2012 Nov 14;108(9):1652-7.
32. Cockayne S, Adamson J, Lanham-New S, et al. Vitamin K and the prevention of fractures: systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Arch Intern Med. 2006 Jun 26;166(12):1256-61.
33. Prog Food Nutr Sci. 1992 Oct-Dec / The production of menaquinones (vitamin K2) by intestinal bacteria and their role in maintaining coagulation homeostasis./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1492156
34. Clin Invest Med. 1994 Dec / Reduction of vitamin K2 concentrations in human liver associated with the use of broad spectrum antimicrobials./ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7895417

Imucore24

Tüm Makaleler